Het werk van de UVV
De twee prachtige foto’s bij dit artikel komen het uit het archief van de Zutphense afdeling van de Unie Van Vrijwilligers, kortweg UVV genoemd. Het organiseren van gymnastieklessen was een van de vele activiteiten van de UVV. In de tweede helft van de vorige eeuw waren de vrijwilligers van de UVV erg actief in het Zutphense bejaardenwerk.
Unie Van (Vrouwelijke) Vrijwilligers
De UVV is een voortzetting van het Korps Vrouwelijke Vrijwilligers (KVV). Dat korps was tijdens de grote crisisjaren in 1938 opgericht. Door de crisis was de positie van de werkende vrouw extra kwetsbaar geworden. Met vrijwilligerswerk bleven zij toch betrokken bij het maatschappelijke leven. Bij de bevrijding van Nederland in 1944-1945 werden de vrijwilligsters meteen actief. Misschien omdat de naam korps niet goed meer paste, werd de naam veranderd in Unie voor Vrouwelijke Vrijwilligers (UVV).
In die eerste jaren na de bezetting wijdden de UVV’ers zich aan noodhulp. Er werd hulp geboden in de ziekenhuizen, bij evacuatie en opvang van repatrianten en het sorteren van de hulpgoederen (voedsel en kleding) die uit het buitenland werden aangeboden. In latere jaren richtte de UVV zich vooral op “werk met en voor bejaarden”. Misschien wel de meest bekende activiteit was Tafeltje-dek-je. In 1972 werd dit concept voor 4.800 mensen in Nederland ingezet. Verder boden de vrijwilligsters hun diensten aan bij huisbezoeken, vakanties en uitjes, sinterklaas-, kerst- en paasvieringen en verzorgden zij sport- en spelactiviteiten zoals bejaardengymnastiek.
De landelijke UVV was gevestigd in Amsterdam en had veel plaatselijke afdelingen. Omdat ook steeds meer mannen zich als vrijwilliger gingen inzetten, werd in 1977 de naam gewijzigd in Unie Van Vrijwilligers. De landelijke UVV bestaat nog steeds.
De UVV in Zutphen
Meteen al in 1945 werd een Zutphense afdeling opgericht. Grote trekker van deze Zutphense afdeling was mevrouw Henderkje Withaar-Kuick. Na vele jaren werk nam zij op 4 september 1968 afscheid als presidente van de afdeling. Natuurlijk kreeg zij voor al haar werk een eremedaille verbonden aan de Orde van Oranje-Nassau.
De Zutphense UVV’ers waren vooral actief voor de bejaarde stadsgenoten. Maar ook op andere gebieden werden de leden ingezet. Zo leverde de UVV Zutphen in 1965 achttien gastvrouwen voor het Algemeen Ziekenhuis. Daarnaast werd in dit ziekenhuis én in bejaardenhuis het Bornhof een (rijdend) winkeltje door de UVV’ers gerund. Heel populair was de autotocht die de UVV jaarlijks organiseerde. In 1958 genoten ruim 350 Zutphense bejaarden van een rit over de Veluwe en bezochten zij Ouwehands Dierenpark. Inkomsten werden gevonden door zomerzegels te verkopen.
Het UVV-archief
De kern van het UVV-archief wordt gevormd door series jaarverslagen en notulen van het bestuur. Maar gelukkig werd er bij de inventarisatie die deze maand plaatsvond ook een mapje met leuke foto’s aangetroffen. Die foto’s sieren het verder wat zakelijke archief behoorlijk op.
De afgebeelde foto’s zijn in 1968 gemaakt en geven een prachtig tijdsbeeld. Dat senioren zich op deze manier fit wisten te houden was al een redelijk nieuw fenomeen, maar ook de locatie is nieuw. De oefeningen worden namelijk gehouden in de toen gloednieuwe Hanzehal met zijn karakteristieke ronde dak. Die hal werd na een felle brand al in december 1981 verwoest.
Het archief van de UVV is geheel openbaar en strekt zich uit over de jaren 1945-1988. Met deze inventaris is te zien welke archiefstukken in de studiezaal van het RAZ zijn te raadplegen. Foto’s uit het archief worden binnenkort toegevoegd aan de beeldbank van het Erfgoedcentrum.
Op de foto's: Het UVV in de Hanzehal, 1968. Foto: Archief UVV (0072), inventarisnummer 91 (collectie Erfgoedcentrum Zutphen)