Erfgoed van de week: Portretminiaturen

De intiemste versie van het geschilderde portret is het miniatuurportret, in waterverf, olieverf of email, op fijn perkament, karton, ivoor, koper of hout. Vanwege het geringe formaat werd de schilder gedwongen details, zoals attributen of een achtergrond weg te laten. Het enige waarmee het karakter of een beroep kon worden aangegeven was het gezicht en een klein stukje van de kleding. Zo kunnen sieraden, een opvallende pruik, epauletten, sjerp of ordeteken persoonlijke kenmerken uitdrukken. In veel gevallen zijn miniatuurportretten sterk geïdealiseerd en ver verwijderd van de werkelijkheid. Soms werden portretminiaturen gemonteerd in een ring, armband of medaillon, later ook op tabaks-, snuif- of toiletdozen. Dan kon de eigenaar de geliefde persoon altijd bij zich dragen. Deze gewoonte, ontstaan in de 16e eeuw in Frankrijk en Engeland, verspreidde zich over heel Europa en verdween pas toen de fotografie met de (pas-)foto zijn intrede deed.

Deze miniatuurportretten van Alexander van Westerholt van Hackfort en zijn vrouw Antje Boomsma zijn in 1815 geschilderd door J.H. Matthijssen en zijn te zien het Stedelijk Museum Zutphen (Musea Zutphen).
Nog tot en met 18 november zijn ze, naast andere boeiende miniatuurportretten, te zien in de tentoonstelling Adel in Beeld.