Erfgoed van de week: Rijgnaald

Koperen naald, gevonden in de Walburgiskerk Zutphen

Dichtnaaien van lijkwadeBij opgravingen in de Walburgiskerk vorig jaar werd een koperen rijgnaald gevonden. De naald is bewust omgebogen. We vermoeden dat deze naald, gezien de context, is gebruikt om een lijkwade dicht te naaien.

Een doodshemd werd traditioneel genaaid met één draad, waarin geen (afhecht)knoop mocht worden gemaakt, omdat dan volgens het volksgeloof de ziel zou verdwalen en niet zou kunnen ontsnappen. Dit is vergelijkbaar met de gewoonte het lichaam van een geëxecuteerde crimineel bij een kruispunt te begraven, zodat de slechte ziel juist níet zou ontsnappen. De draad mocht ook niet worden afgeknipt en de naald moest in het doodskleed blijven zitten of anders vernietigd worden omdat hij anders onheil zou berokkenen. Het zou kunnen dat de naald, met de draad er nog in, krom gebogen werd om zo eenvoudig af te hechten.

Dit volksgeloof trof men vooral aan in de Achterhoek en Twente.