Erfgoed van de week: Sinterklaas stiekem op bezoek
Sinterklaas is in het land: in het geheim aangekomen in het dorpje Zwalk. Het is heel ongebruikelijk dat de goedheiligman op een geheime plaats aankomt. Meestal maken we er natuurlijk een groot feest van. Maar dat is niet altijd zo geweest…
635 jaar geleden…
Al sinds ongeveer het jaar 1000 wordt de bisschop met de naam Nicolaas in de Nederlanden vereerd. Maar van een gulle kindervriend was nog helemaal geen sprake. Pas in 1385 vinden we de komst van de Sint voor het eerst in de Zutphense archieven terug; op de avond dat de “bisscop to Zutphen quam” dronken de schepenen enkele glazen wijn. Of ze ook pakjes kregen, staat er helaas niet bij.
Scoelrenbisscop
In datzelfde jaar werd de meest uitmuntende leerling van de parochieschool in Zutphen op 6 december verkozen tot kinderbisschop. Hij werd dan rondgereden door de stad. Ook bij deze scoelrenbisscop (schoolbisschop) worden geen pakjes genoemd. Maar in andere steden in de middeleeuwen deelt de Sint wel pakjes uit, dus waarschijnlijk werden de kinderen uit de graafschap niet overgeslagen!
Een geheim feest
Eind zestiende eeuw legde de Spaanse bezetting een grote schaduw over de regio: de Sint kwam niet naar zo’n gevaarlijk gebied. Maar na het vertrek van de Spanjaarden was de goedheiligman niet meer welkom: de Reformatie zorgde ervoor dat er geen katholieke feesten gevierd mochten worden. Toch is het heel waarschijnlijk dat hij stiekem tóch gekomen is. Maar omdat het dan zo geheim was, is daar in de archieven niets over te vinden!
We weten zeker dat de Sint in de loop van de negentiende eeuw weer openlijk op bezoek kwam. De winkeliers probeerden hem in 1848 namelijk met krantenadvertenties over te halen de cadeautjes bij hun winkel te kopen.
Laten we maar hopen dat de Sint volgend jaar niet meer stiekem hoeft te komen!
Op de foto:
- Advertenties voor Sinkterlaas uit 1848.
- Rieneke Lichtenbeld mag bij de Sint op het paard zitten in Warnsveld. Het paard van de Sint heette toen Bianca of Majestueuzo. De foto komt uit 1955.