Erfgoed van de week: Jaspers Focks: slagerij in de Frankensteeg
In de smalle Frankensteeg, op huisnummer 7, was lange tijd slagerij Jaspers Focks gevestigd. Enkele weken geleden schonken de kinderen van de slager een doosje met archiefstukken aan het Regionaal Archief Zutphen (RAZ). Een compleet archief is het zeker niet, maar toch geven de documenten een mooi beeld van een klein middenstandsbedrijf dat lange tijd in het historische centrum van Zutphen een behoorlijke klandizie opbouwde.
Slagerij Jaspers Focks is bij sommige mensen nog steeds een begrip. “Dat was een goede slager, hoor”, was de eerste reactie toen een vrijwilliger van het RAZ hoorde van deze archiefaanwinst.
De naam Jaspers Focks komt pas na 1921 op de winkelruit te staan. Daarvoor was de slagerij eigendom van Arnoldus Meerstadt. Op zijn briefpapier had die het stichtingsjaar 1865 laten drukken en uit de overgeleverde documenten blijkt dat hij in 1874 vergunning kreeg om in de Frankensteeg een varkensslagerij en rokerij te beginnen. Die vergunning kreeg hij wel onder voorwaarden: slachtafval moest meteen worden afgevoerd en de varkens mochten niet aan ringen vastgebonden op de stoep staan. Deze bepalingen lijken vanzelfsprekend maar toch kende Zutphen pas vanaf 1860 een Gezondheidscommissie die het gemeentebestuur adviezen gaf voor een betere volksgezondheid. Uit de eerste verslagen van de Gezondheidscommissie bleek dat het met de hygiëne in de compacte binnenstad van Zutphen slecht gesteld was en dat inderdaad het slachtafval op straat lag.
Derk Jan Jaspers Focks was eerste medewerker van slager Meerstadt en nam zijn zaak gaandeweg over. Jaspers Focks woonde met zijn gezin boven de winkel. De ingang tot de winkel was aan de Frankensteeg en via de Naadzak kon je naar de werkplaats en de binnenplaats waar de rokerij was. Een trap achter de winkel leidde je naar de woning die volgens de archiefschenkers “een enorme dubbele zolder” had. Onder de winkel was een grote, oude kelder die uiteraard dienst deed als opslagruimte. Wonen en werken waren weliswaar gescheiden maar gingen in dit slagersbedrijf hand in hand.
Op de foto zien we de winkel nadat die in 1956 was verbouwd. Zoon Anton Jaspers Focks en zijn vrouw Riet Arkink hebben de zaak in 1957 overgenomen. Vanwege dit feit is de winkel feestelijk ingericht met bloemen. De vitrine is gevuld met alle denkbare vleeswaren en in de etalage staan potten Knax. Opvallend zijn de namen op de winkelruit. Daar staan nog de twee vorige slagers vermeld: D.J. Jaspers Focks en Arn. Meerstadt.
In 1986 stopte het echtpaar Jaspers Focks-Arkink met de slagerij. Supermarkten bleken goedkoper en de kinderen zagen meer toekomst in een studie dan het slagersvak. Daarom werd er uitgekeken naar geschikte opvolgers die zowel de slagerij als de woning overnamen. Na een korte periode van verhuur kwam in 1992 een definitief einde aan de slagerij in een van de smalste steegjes van Zutphen.
Het archief van Slagerij Jaspers Focks kon dankzij het voorbereidend werk van de kinderen meteen worden geïnventariseerd en is nu toegankelijk via deze inventaris.
Op de foto slagerij Jaspers Focks. (foto Zeijlemaker, collectieStedelijk Museum Zutphen)