Erfgoed van de week: Verborgen achter het plafond
Monumentenzorgers van de gemeente Zutphen worden nog met regelmaat verrast door bijzondere vondsten in de stad. Bij werkzaamheden komen soms onderdelen tevoorschijn die ons iets vertellen over de geschiedenis en het gebruik van een pand. Zoals deze vondst aan de Berkelsingel…
In een negentiende-eeuws herenhuis aan de Berkelsingel was de eigenaar het pand aan het strippen van niet-monumentale onderdelen. De vorige eigenaar had de begane grond voorzien van een systeemplafond met imitatie-balken. De huidige eigenaar was benieuwd naar de staat van het oorspronkelijke plafond en ging op onderzoek uit. Onder het systeemplafond kwam in de voor- en achterkamer een prachtig stucplafond tevoorschijn (fig. 1 en 2). Het stucplafond in de achterkamer was helaas erg gehavend en zal hersteld moeten worden, maar het stucplafond in de voorkamer kwam redelijk ongeschonden tevoorschijn.
Mallen
Op zich is het ontwerp niet heel zeldzaam. In de negentiende eeuw bestonden er catalogi waaruit eigenaren een gewenst ontwerp konden kiezen. Er bestonden mallen om de versieringen in een grotere oplage te kunnen maken. De ornamenten werden dan op de bouwplaats geleverd en door de stukadoor in het werk aangebracht. Zie bijvoorbeeld ook https://stucgilde.nl/silberlingcollectie/. De kans is aannemelijk dat dit stucplafond op dezelfde manier tot stand is gekomen.
Heel bijzonder
Wat dit stucwerk aan de Berkelsingel wél heel bijzonder maakt is de wijze waarop het plafond bewaard is gebleven. Vaak worden dergelijke interieuronderdelen herhaaldelijk voorzien van nieuwe verflagen. Op zich goed bedoeld, echter bij elke verflaag die wordt toegevoegd worden de details van stucornamenten minder scherp (zie als voorbeeld fig. 3). Het plafond van het woonhuis aan de Berkelsingel heeft zijn rijke detaillering en scherpte behouden. Daarmee is het een prachtig voorbeeld van de rijkheid van een negentiende-eeuws stucplafond.