Erfgoed van de week: De Charlotte van Bourbonlaan in Eerbeek - voer voor discussie

Hoe gevoelig het ligt om een juiste naam aan een straat te geven, hoeven we vandaag de dag niet verder toe te lichten. Personen die enkele decennia geleden nog als volkshelden werden vereerd, verloren in korte tijd hun glans en soms zelfs hun vermelding op de straatnaambordjes. Maar ook hóe de naam op het bordje is gespeld, levert bij veel mensen grote ergernis op. Zo ook in 1968 in Eerbeek waar twee inwoners zich mateloos stoorden aan een enkel tussenvoegsel.

Het begint met een brief van een bewoner van de Charlotte van Bourbonlaan aan het college van B&W van Brummen met de mededeling dat hij de naam van de laan wil laten wijzigen in Charlotte de Bourbonlaan. Met het Franse “de” in plaats van het Nederlandse “van” als tussenvoegsel. Fijntjes wijst hij het college op een inconsequentie: “Het is immers toch ook de Louise de Colignylaan?”. Het college laat zich niet onbetuigd en verwijst naar de laatste uitgave van de Kleine Winkler Prins. Die encyclopedie was bij de bepaling van de schrijfwijze gebruikt en daar werd de derde gemalin van Willem van Oranje toch echt Van Bourbon genoemd en zijn vierde vrouw De Coligny.

Steun

De Eerbeker krijgt steun van een straatgenoot. Die heeft de Grote Winkler Prins uit 1962 in zijn kast staan en vindt daarin op tal van pagina’s de vermelding Charlotte de Bourbon. Zelfs het feit dat Willems derde vrouw hertogin was en zijn vierde vrouw slechts gravin mocht volgens hem geen verschil in schrijfwijze uitmaken. In het vervolg van de brief krijgt het Brummense college nog een aardig lesje vaderlandse geschiedenis. Helemaal pijnlijk wordt het als de briefschrijver vermeldt dat men in Den Haag en omgeving wel beter weet.

Troef

In een tweede reactie weigert het college te capituleren en worden onder andere het Nederlandsch Adelsboek en het Geslachtenregister van het Vorstenhuis Nassau opgevoerd als gezaghebbende naslagwerken. Opnieuw volgt een reactie van de bewoners van de Charlotte de Bourbonlaan en met een verwijzing naar prof.dr. Japikse, directeur van het Koninklijk Huisarchief, wordt de volgende troef uitgespeeld. De toon van de brieven blijft overigens erg beschaafd.

Oplossing

Uiteindelijk is het de Hoge Raad van Adel die oplossing brengt en die is natuurlijk helemaal Nederlands: zowel Van Bourbon als De Bourbon is correct. En het moet gezegd, de klager reageert sportief: “consequent zou derhalve zijn (…) in ALLE naamborden ‘Van’ te voegen. Ik geef echter toe dat zij die van variatie houden in Uw systeem aan hun trekken komen. Belangrijker is dat men in het Wilhelminapark gelukkig woont (…)”.

Elke gemeente heeft een straatnaamcommissie. De verslagen, correspondentie en memo’s van deze commissies worden opgenomen in de gemeentelijke archieven. De dossiers zijn voor iedereen in te zien. Natuurlijk behoren zij tot de meest geraadpleegde stukken.

De afbeelding is een portret van Charlotte van Bourbon, anoniem, naar Hendrick Goltzius, 1700 - 1799. (collectie Rijksmuseum)