Erfgoed van de week: Een glimmend harnas
Is uw harnas ook wel eens vies? Wanhoop niet! Kerkmeester Conrad Slindewater biedt u een beproefde methode om het weer fris en glanzend te krijgen:
U dient het harnas een of tweemaal per jaar af te stoffen met een droge doek en licht op te schuren met krijt, zoals u dat ook bij andere huisraad doet. U kunt ook droge kalk meeschuren. Smeer het harnas vervolgens in met ongezouten spek. In plaats van spek, kan men ook klauwenvet van ossen of witte olijfolie gebruiken. Wrijf het na. Dan kan men het weer aan de muur hangen.
Let op: U moet overdwars schuren en niet zijdelings!
De Zutphense kerkmeester Conrad Slindewater (overleden 1559) krabbelde deze – vrij vertaalde - aanwijzingen op een stukje papier dat verder alleen slordige aantekeningen van betalingen bevat. Harnassen waren in de vijftiende en zestiende eeuw erg populair; ze werden in verschillende steden in Europa op bijna industriële schaal geproduceerd. Het waren natuurlijk onrustige tijden! In de zeventiende eeuw verloren harnassen hun militaire functie; ze boden onvoldoende bescherming tegen de “moderne” wapens. Ze bleven wel populair als decoratie en ook voor het maken van een portret trokken heren van stand nog wel eens een harnas aan. Conrad was waarschijnlijk niet van plan met het gepoetste harnas ten strijde te trekken: hij hing het gewoon weer aan de muur!
Afbeeldingen:
- Het kladpapiertje waarop Conrad Slindewater noteerde hoe een harnas schoongemaakt moet worden. Dit wordt nu bewaard in het archief van de Kerkvoogdij van de Hervormde gemeente Zutphen. (RAZ, 0062-489d)
- Een ijzeren harnas uit de collectie van Huis Bergh (1625-1650)