Erfgoed van de week: Hotel Het Rad, tegenover het Wijnhuis

SZU002030548 Foto Hotel Het Rad, ca. 1942In de schaduw van het Wijnhuis

Hoe vaak zou de voorzijde van het Wijnhuis met zijn toren op de foto staan? In kleur of in zwart-wit, in detail of in het geheel gefotografeerd met een groothoeklens; alle varianten kennen we wel. Eén ander ding hebben die foto’s van het Wijnhuis met elkaar gemeen: de fotograaf stond met de rug tegen de panden van de Groenmarkt met de oneven huisnummers 31 tot en met 43. Omdat het fotogenieke Wijnhuis met zijn stijlvolle toren alle aandacht trekt, zijn foto’s van deze panden “aan de overkant” daarom flink ondervertegenwoordigd in onze beeldbank.

Het Rad

Onlangs kwam het RAZ in het bezit van deze foto van hotel-restaurant Het Rad. Dat hotel was gevestigd in de panden waar nu Sultani en Toro hun gerechten serveren. Discogangers uit de jaren ’70 en ’80 herinneren zich deze plaats vast nog onder de naam Talk of the Town. Het is de enige foto van Het Rad in onze collectie waar de bedrijfsnaam zo duidelijk op de gevels staat geschreven.
Hotel Het Rad komen we onder die naam voor het eerst in de archieven tegen in 1927 toen een Gerhardus Weernink het oude hotel overnam. Daarvoor kende het hotel lange tijd de naam ’t Gouden Rad en Het Vergulde Rad, maar nog vroeger toch gewoon Het Rad. De oudst bekende naam, De Drie Kronen, prijkt sinds enige tijd weer op de daklijst van huisnummer 35. Zo centraal gelegen in de stad deed de herberg ook dienst als verkoop- en vergaderlocatie. In de kranten en foto’s van ná 1945 vinden we de naam Het Rad niet meer terug. Waarom niet, leest u verderop.

Een informatieve foto

Dat de foto zeker niet is gemaakt door een professioneel fotograaf, is goed te zien aan de ondermaatse compositie. Maar wat veel informatie geeft deze foto als je een kort archiefonderzoek doet. Trots adverteert hoteleigenaar Weernink met stromend water en Dortmunder Bier. Aardig feitje: de uitbater werd in 1911 in Dortmund geboren. Naast het hotel, op nummer 37, zit de joodse kleermaker Salomon Vomberg. Omdat de etalageruiten van de kleermakerij zijn afgeplakt, is de foto na 1940 gemaakt. Het kleermakersechtpaar Vomberg-Plaut werd in oktober 1942 in Auschwitz vermoord. Naast Vomberg, op huisnummer 39, zien we nog net een gedeelte van de dames- en herenkapsalon Bloemsaat. Voor deze rij panden zijn de tramsporen nog intact. In oorlogsjaar 1942 werden op last van de Duitse bezetter de tramsporen in de binnenstad verwijderd, maar hier aan de Groenmarkt niet.

Drie jaar later…

Hetzelfde ensemble panden staat afgebeeld op deze foto van fotograaf Zeijlemaker, net na de Bevrijding in 1945. De naam Het Rad is rigoureus van de gevels verwijderd. Dat is niet voor niks, want Weernink bleek er nogal Duitse sympathieën op na te houden tijdens de Tweede Wereldoorlog en was een trouwe adverteerder in de NSB-kranten De Zwarte Soldaat en Het Nationale Dagblad. Het hotel deed zelfs dienst als aanmeldpunt voor de Waffen SS. Misschien is deze pijnlijke geschiedenis wel de belangrijkste reden waarom er zo weinig foto’s van hotel Het Rad zijn.

Foto’s van Brummen, Lochem en Zutphen vindt u op onze beeldbank. Vrijwel wekelijks wordt de beeldbank uitgebreid.