Erfgoed van de week: “To his Excellency Winston Churchill”
“To his Excellency Winston Churchill, p.a. Paleis op den Dam, Amsterdam”. Dat was het opschrift van een ooit verzegelde envelop, zichtbaar afkomstig van toenmalig burgemeester van Zutphen C.C. de Jonge. Een envelop zonder inhoud, kennelijk onderschept in of onderweg naar een prullenbak in het Paleis op de Dam in Amsterdam. Misschien door iemand uit de entourage van Winston Churchill of iemand daar gedurende zijn bezoek aan Nederland dicht tegenaan. Het klinkt bijna als een spionagethriller. De achternaam van de schenker van de envelop aan het Regionaal Archief Zutphen komt in elk geval niet voor in de personeelslijsten van de gemeente Zutphen uit de periode dat echtpaar en dochter Churchill in Nederland verbleven.
Dat was tussen 8 en 15 mei 1946, precies één jaar na de bevrijding van heel Nederland. Sterker nog: op 14 mei in de middag waren mevrouw Clementine Ogilvy Hozier Spencer-Churchill en dochter Mary Churchill te gast in Zutphen. Daar namen zij ‘met gratie en charme’ een massaal huldebetoon van de Zutphense bevolking in ontvangst. Een huldebetoon bedoeld voor de Britse oorlogspremier, die daarmee ook het thuisland van de bevrijders van Zutphen vertegenwoordigde: Canada, tot 1982 een autonoom ‘Commonwealth Realm’, waarbij de Britse koning werd vertegenwoordigd door Britse gouverneurs-generaals.
Helaas voor Zutphen heeft Winston Churchill zelf de hulde dus niet persoonlijk in ontvangst kunnen nemen, omdat hij na voorgaande ontvangsten in Leiden, Den Haag, Amsterdam, Soestdijk en Rotterdam een dag eerder op 13 mei alweer terugvloog naar Londen. Dat was op de dag af 6 jaar na zijn beroemde ‘Blood, toil, sweat and tears’-toespraak voor het Britse parlement. Maar zijn echtgenote en dochter hebben blijkens het krantenartikel als zijn afgevaardigden niet voor minder geestdrift in Zutphen gezorgd.
Volgens het Zutphensch Dagblad van 15 mei 1946 was deze gelegenheid door burgemeester De Jonge geschapen. Wat al kon worden vermoed door de envelop zal dus daadwerkelijk het geval zijn geweest: er heeft een uitnodiging van burgemeester De Jonge aan Winston Churchill voor een bezoek aan Zutphen in gezeten. De postregisters van de gemeente Zutphen uit die tijd bevestigen het niet, daarin zit een hiaat van 1936-1953.
Bronnen:
• Aanwinst 202220-envelop van burgemeester C.C. de Jonge aan Winston Churchill
• Delpher-Zutphens Dagblad 14-5-1946 en 15-5-1946
• Wikipedia-artikelen over Winston Churchill, Clementine Ogilvy Hozier Spencer-Churchill en Canada