Erfgoed van de week: Levens vuur!

Tussen prachtige, vurige schilderijen uit het Rijksmuseum hangt in de tentoonstelling Hete Vuren een heel bescheiden etsje uit de eigen collectie van het Stedelijk Museum. De titel van dit prentje met tekst luidt ‘De Haardstee’ en het is afkomstig uit de uitgave ‘Het Leerzaam Huisraad’ uit 1711 door Jan Luyken.

De schilder-tekenaar en dichter Jan Luyken (ook wel Jan Luiken, 1649 - 1712) heeft op 26-jarige leeftijd een religieuze ervaring. Hij streeft voortaan “vuurig door de liefde Gods ontsteeken zynde” een nog degelijker, godsvruchtig leven na en wordt doopsgezind. Die nieuwe levenshouding komt tot uitdrukking in zijn stichtelijke dichtwerk en moralistische prenten. Hij verwerft er grote naam en faam mee. Titels als ‘Spiegel van het Menselyk Bedryf’, ‘De Bijekorf des Gemoeds’ en ‘Het Leerzaam Huisraad’ zijn veelzeggend. Bij het huiselijk haardvuur geeft hij in het gedicht aan de achterzijde van de ets een waarschuwing mee: “[…] o Mensch! bewaard uw levens vuur! Op dat het in zyn order blyve… […].

Hoe kwam dit stichtelijke prentje in de collectie van het Stedelijk Museum Zutphen terecht? Het maakt onderdeel uit van de omvangrijke nalatenschap van Arie de Zeeuw (Zutphen, 1931-2021), sociaal geograaf, docent aardrijkskunde aan het Baudartius College en jarenlang museumvrijwilliger. Hij liet zijn complete collectie van ca. 1500 historische kaarten en prenten na aan de stad Zutphen. Een rijk bezit voor de stad en het museum, waar we als tentoonstellingsmakers volop uit kunnen putten, zoals deze kleine, maar waardevolle toevoeging aan Hete Vuren. De tentoonstelling is te zien van 20 januari tot en met 12 mei 2024 en ze bevat behalve de schilderijen uit het Rijksmuseum een keur aan schilderijen, prenten en voorwerpen uit het Stedelijk Museum, Museum Henriette Polak en het Regionaal Archief Zutphen.