10 oktober 2018

Tweede Wereldoorlog

Er zijn veel mensen geïnteresseerd in de Tweede Wereldoorlog. Dit informatieblad is er om onderzoekers op weg te helpen door hen te wijzen op bij het RAZ aanwezige literatuur en bronnen. Daarnaast zijn er links opgenomen naar andere nuttige websites. Het overzicht is alleen bedoeld als opstapje: buiten de hier genoemde bronnen en literatuur is er nog veel meer te vinden. Waar deze informatie te vinden is, hangt af van het onderwerp. Bij een bezoek aan de studiezaal van een archiefdienst, kunnen de medewerkers u hierop wijzen.

Literatuur
Archieven
Landelijke websites
Valkuilen

Literatuur

Dit is een overzicht van de belangrijkste literatuur over de Tweede Wereldoorlog in de gemeenten Brummen, Lochem en Zutphen. Meer publicaties over het onderwerp zijn te vinden in de catalogus van het RAZ.

Gemeente Brummen

Willemsens, P. Oorlog in een dorp aan de IJssel. Brummen-Eerbeek 1940-1945 (Zutphen, 1994).

Gemeente Lochem

Broeke, H.J. ten, A. Dieperink e.a., Lochem in oorlogstijd 1940-1945 (Zutphen).
De Voet Dwars. Verhalen en herinneringen uit de periode 1940-1945. Nr 1. uit de reeks "De Elf Marken" (Gorssel, 1995).
Knol, H. en J. te Linde, Eefde in bange dagen. De geschiedenis van Eefde tijdens de Tweede Wereldoorlog (Vorden, 2010).

Gemeente Zutphen

Comité Herdenkingen Tweede Wereldoorlog, Warnsveld 1940-1945. Herinneringen aan oorlog en bevrijding (Warnsveld, 2015).
Dvd Zutphen en de Tweede Wereldoorlog (Stedelijk Museum Zutphen 2007).
Dell, Joh. C.C., Zutphen in dagen van spanning. Gedenkschrift over de belegering en de bevrijding van Zutphen (Zutphen).
Koolstra, G. en M. Groothedde (red.), Piet Dullaert: een Zutphens oorlogsdagboek (Zutphen, 2020).
Kreijenbroek, J., Zutphen in oorlogstijd. Van jaar tot jaar, van maand tot maand (Zutphen).
Megens, N., Zutphen. De verdwenen stad. Voor, tijdens en na het bombardement van 1944 (Zutphen, 2011).
Rossel, J. Frontreportage Leesten - Warnsveld - Zutphen : over Warnsveld en Zutphen en de buurtschappen Leesten en Warken, tijdens de Tweede Wereldoorlog en de bevrijding 1-8 april 1945 (Zutphen, 2016).
Tamminga, M., Ooggetuigen over de bevrijding van Warnsveld, Zutphen en De Hoven (Zutphen, 2020).
Zwamborn, T., De bevrijding van Warnsveld en zijn buurtschappen [2 april 1945 - 5 april 1945] (Zutphen, 2000).
Namenlijst oorlogsslachtoffers Zutphen Warnsveld (Zutphen, 2015, opgesteld door het 4 mei Comité Zutphen)

Algemeen

Kompagnie, J.H., De oorlogsgids (Den Haag, 2005).
Lennep, G.L. van, Verklarend oorlogswoordenboek (Amsterdam, 1988).
Somers, E. en M. Pier, Archievengids van de Tweede Wereldoorlog; Nederland en Nederlands-Indië (Zutphen, 1994).

Archieven

In de hieronder vermelde archieven zijn bronnen te vinden met betrekking tot de Tweede Wereldoorlog. Al deze archieven worden bewaard bij het RAZ. Niet alles met betrekking tot de Tweede Wereldoorlog is openbaar. In het archievenoverzicht van het RAZ wordt bij ieder archief in de aanwijzingen voor de gebruiker vermeld of er sprake is van een openbaarheidsbeperking.

Landelijke websites

In de portal www.oorlogsbronnen.nl werken beheerders van WO2-collecties samen, waaronder het Nationaal Archief en het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD). Ze bieden toegang tot archieven, collecties en websites met betrekking tot het nationaal-socialisme en de Tweede Wereldoorlog in relatie tot Nederland, Gelderland (WO2Gld.nl), Nederlands-Indië (IndiëinOorlog.nl), Suriname en de Nederlandse Antillen. Onderdeel hiervan vormt de website www.oorlogslevens.nl, een zoekmachine naar beschikbare bronnen over personen in WO2.
Hoewel deze portal probeert zoveel mogelijk bronnen over de Tweede Wereldoorlog voor u te verzamelen, kan het zijn dat niet alles via deze site terug te vinden is. Een zoekactie op de websites van individuele archiefdiensten is daarom altijd aan te raden. Zo is bij Tresoar het dagboek van Keimpe Sikkema in te zien; hij vertelt onder meer uitgebreid over de bombardementen in Zutphen.

Voor de periode van de Tweede Wereldoorlog is nog een landelijke website beschikbaar. Het Nationaal Archief heeft samen met het kadaster een koppeling gemaakt tussen de kadastergegevens en de zogenaamde Verkaufsbücher en de resultaten zijn doorzoekbaar op NA:Verkaufsbücher. De Verkaufsbücher tonen de gegevens van door de bezetter onteigende panden van veelal Joodse eigenaren. Door de koppeling kan eenvoudig gezocht worden op naam, plaats- of straatnaam.

Valkuilen

Nog niet alle gegevens over de Tweede Wereldoorlog zijn openbaar; voor bepaalde dossiers geldt dat zij na 75 jaar openbaar zijn. Inzage in de persoonsregistratie (bijvoorbeeld gezinskaarten en geboorteakten) is ook niet altijd toegestaan en slechts in bepaalde gevallen mogelijk. Neemt u contact op met het Erfgoedcentrum Zutphen voor meer informatie wanneer u dergelijke gegevens nodig heeft.
De administratie van overheden was in de jaren van de oorlog niet altijd consequent. Hierdoor kunnen gegevens ontbreken of incompleet zijn.
Houdt u rekening met de aard van de bron. Zo hebben bijvoorbeeld door de bezetter gecontroleerde kranten een heel andere berichtgeving dan illegale kranten.