Liniebreed Ondernemen
Wethouder Sjoerd Wannet en het Erfgoedcentrum Zutphen ontvingen onlangs een uitnodiging om aan te haken bij de nieuwe opzet van Liniebreed. Liniebreed, die zich voorheen richtte op het onder de aandacht brengen van waterlinies en forten, besloot onder de nieuwe naam Liniebreed Ondernemen ook het verdedigingserfgoed in de breedste zin van het woord toe te voegen. In de uitnodiging om lid te worden van deze organisatie werd Zutphen meteen uitgenodigd aan te sluiten bij een gloednieuw, landelijk en jaarlijks evenement.
Enthousiast
Wethouder Wannet zei daarop meteen aan te willen sluiten en lid te worden. Ook het Erfgoedcentrum Zutphen was meteen enthousiast. Maar aansluiten bij het evenement van 20 en 21 april kwam iets te vroeg. “We zijn wel meteen lid geworden”, vertelt Geke Hop, interim manager van het Erfgoedcentrum Zutphen. “Het is een mooie manier om ons erfgoed in de picture te krijgen. We kunnen ons aansluiten in de campagne die Liniebreed Ondernemen verzorgt. We mogen een deel van hun website inrichten met alle informatie over de geschiedenis en evenementen rondom de vestingstad Zutphen. Dat past ook bij ons beleid: de toegankelijkheid van het erfgoed, de educatie over het erfgoed, de krijgsgeschiedenis en de culturele strijd. Het ontwikkelen van de kennis over Zutphen en het onderzoek aanjagen. In het najaar, rond de Open Monumentendagen, is er de ‘week van de forten en vestingen’, dan kunnen we aansluiten. We zijn nu aan het kijken welke informatie we willen brengen. We willen Zutphen Vestingstad meer op de kaart krijgen.”
Vestingstad
“De primaire functie van de stad Zutphen was eeuwenlang vestingstad”, vertelt stadsarcheoloog Michel Groothedde. “Dat begon 1700 jaar geleden als machtscentrum, werd in de late middeleeuwen handelscentrum en tenslotte, na 1600, vestingstad. Met het vierde leven van Zutphen, de moderne tijd, onderscheiden we ons niet zo heel erg veel meer van anderen plaatsen, andere steden. Maar die drie eerste levens als machtscentrum, handelscentrum en vestingstad, ja, die bepalen de eerste 1500 jaar van Zutphen, waarbij de functie van verdedigbare plaats nog de grootste continuïteit heeft.”
Relicten
“Zutphen heeft, als een inmiddels ontmantelde vestingstad, nog veel relicten. Je herkent door je oogharen heen de vestingstructuren uit vele perioden. Het belangrijke is dat we misschien wel de enige stad zijn die de vestingwerken inzetten als oplossing voor vraagstukken van de toekomst. Dat is opgenomen in de door de gemeenteraad vastgestelde visie ‘Vesting van de toekomst’, voor urgente vraagstukken zoals klimaatverandering en hittestress”, aldus Michel. “Zutphen is te positioneren als een oude vestingstad die zijn vesting innovatief blijft gebruiken. We komen van heel ver in het verleden maar we gaan ook naar de toekomst! Want we zijn de vestingstad nog steeds aan het benutten, maar tegen andere vijanden, zoals klimaatverandering. En de visie ‘Vesting van de toekomst’ wordt ook landelijk gezien als: hé, daar hebben ze echt iets heel bijzonders. Want het wordt ook straks een van de belangrijke ingrediënten van de omgevingsvisie: hoe gaat de stad zich ontwikkelen naar 2050 toe? Dus met woningbouwopgave, verandering van de samenleving, van het veranderend wonen, klimaatverandering en alle veranderingen die op ons af komen, daar zetten we de vesting dus ook op in. Want we willen herkenbaar blijven als erfgoedstad, dat is een belangrijke trekker, maar je wil ver blijven van reconstructie, dat hoeft helemaal niet, we benutten onze vestinghistorie op een nieuwe manier. We hebben tussen 400 en 1865 al veertien keer de vesting veranderd, daar kan een vijftiende keer bij. Eigenlijk zijn we bezig met de vijftiende vesting, met weer een ander doel,” besluit hij.
Op de foto: Erfgoedmanager a.i. Geke Hop bij het kanon op de Bult van Ketjen. (foto Margreet Keijzer)