Op zoek naar het prentje van Jaromir

Voor de overzichtstentoonstelling ‘Gedrukt in Zutphen’ die nog tot 15 september te zien is in het Stedelijk Museum Zutphen, was conservator Christiaan te Strake op zoek naar een bijzonder prentje. In de Librije in Zutphen staan duivelspoten gedrukt in de tegelvloer. Dat dit duivelspoten zijn en niet van een hond, dat wordt wel duidelijk als je het verhaal van Staring leest dat hij over Jaromir heeft geschreven. Staring was iemand die van middeleeuwse verhalen en legendes hield en hij beschreef hoe Jaromir in de Librije in de Walburgiskerk mocht studeren en hoe de duivel hem bezocht.

"Dat boekje met het verhaal van Jaromir, daar is ook een heel bekend prentje van. En ik dacht, o, ik haal dat prentje even uit de collectie en dan hang ik die ook in de overzichtstentoonstelling, dat is leuk. Ik heb namelijk ook de vloer van de Librije laten fotograferen. We maken een hele grote sticker met die pootafdrukken en dan is het net of je in dat stuk van de tentoonstelling over de Librijevloer heen loopt", vertelt Christiaan te Strake. "Maar tot mijn grote schrik kon ik dat hele prentje niet vinden. Ik vond het plaatje wel, het is een heel bekend plaatje, maar dat bleek een ansichtkaart te zijn. En d’r waren maar twee van die ansichtkaarten bekend, namelijk één in het Regionaal Archief Zutphen en één in het museum. De ene was heel slecht en de ander was nog vager. Dus voor alle boeken die ooit gemaakt zijn en waar dat plaatje in staat hebben ze de ansichtkaart gebruikt. Want ook ik kon nergens in Nederland het originele prentje vinden. Ik ben, denk ik, zeker anderhalve dag met de computer aan het zoeken geweest. Daarbij kwam ik ook terecht bij het Rijksprentenkabinet, de collectieregistratie van het Rijksmuseum, die kun je online helemaal doorlopen. Ik weet niet eens precies meer wat het zoekwoord was op basis waarmee ik het uiteindelijk heb gevonden. Ik was begonnen met Staring, want het gedicht, waar Jaromir in voor komt in Zutphen, is van Staring."

Almanak

Hij vervolgt: "Op de ansichtkaart had ik gelezen wie de maker van het prentje was. Dus op basis van die informatie vond ik niet het prentje, maar wel een almanak. Zou het prentje misschien in de almanak staan? Een lang verhaal kort: ik vond de titelpagina van die oude almanak, Almanak voor het schone en het goed. En de volgende stap was het hele land afzoeken of je ergens in een bibliotheek, of op internet een originele of een scan kunt vinden, nergens gevonden! Toen bedacht ik: laat ik voor de zekerheid… Want ja de ansichtkaart was, daar was ik inmiddels achter gekomen, in 1950 uitgegeven door de koster van de kerk hier in Zutphen. Dus die moet in 1950 het originele prentje gezien hebben. Het zou toch niet? En ja hoor… De enige Almanak voor het schone en het goede, van 1819, kon waar dan ook in Nederland zijn, maar hij ligt gewoon in het archief, hier! Meteen heb ik gebeld met archivaris Etienne van den Hombergh. 'Het zou best wel eens kunnen dat het prentje waar ik al twee dagen naar op zoek ben, gewoon in een boekje staat wat bij jou in de oude werken zit', zei ik tegen hem. 'Nou kom maar even, ik zoek hem op', was de reactie. Toen ik het boekje in handen kreeg viel hij gewoon open op het prentje! Dat zijn leuke ontdekkingen.”

‘Gedrukt in Zutphen’, mét het originele prentje van Jaromir, is te zien t/m 15 september in het Stedelijk Museum Zutphen.