Erfgoedvrijwilliger Maarten de Graad: “Het is belangrijk om het archief te ontsluiten”

Door Lisette Eindhoven

Bij het Erfgoedcentrum Zutphen werken vele vrijwilligers. Elke maand zetten we er graag eentje in het zonnetje. Deze keer spraken wij met Maarten de Graad, hij digitaliseert charters bij het Regionaal Archief Zutphen.

In de scankamer hangt een spiegelreflexcamera in een stellage boven een grote witte ondergrond. Vier lampen staan er omheen. De camera is via een lang snoer verbonden met de pc. Maarten de Graad komt binnen met een telelens… lijkt het. “Dit is mijn koffiebeker, daar kan lekker veel in. Het Zutphense Archief zorgt voor foto-apparatuur, inclusief de lenzen.” 

Bouwhistorie

Op de vraag hoe Maarten ooit vrijwilliger is geworden, gaat hij ver terug in de tijd. “Ik studeerde rond 2005 bouwhistorie en restauratie in Utrecht en maakt toen al veel foto’s. Een van mijn jaargenoten was als adviseur bij het erfgoed van de gemeente Zutphen betrokken en via hem kreeg ik een – betaalde – opdracht om 5000 foto’s van monumenten te maken voor de nieuwe website. Vervolgens ben ik ruim een jaar gebleven om ook de beschrijvingen te maken”, vertelt Maarten. “Ik heb daarna altijd contact gehouden met mensen van het Erfgoedcentrum Zutphen en via dat netwerk ben ik in 2022 hier terecht gekomen als vrijwilliger om charters te fotograferen en documenteren.”

Charterfotografie

De charters bevatten afspraken, toezeggingen of verkoopaktes; er staan er ruim 6600 in de database, waaraan scans moeten worden gekoppeld. “Ik ben op driekwart”, denkt Maarten. “Het kan heel simpel zijn”, zegt hij. “Ik zoek het nummer op de charter op in een lijst en met het volledige archiefnummer zet ik dit in de bestandsnaam van de scan. Ik fotografeer de voor- en achterkant, sla de foto’s op en klaar. Soms is het lastig gegoochel. Dan staat er tekst onder de pliek, het omgevouwen deel aan de onderkant van het perkament, waar sneden in worden gemaakt om de stroken met de zegel doorheen te steken. Ik moet de pliek dan voorzichtig openvouwen om ook de verborgen tekst te kunnen fotograferen. Het is ook een puzzel als er meerdere partijen betrokken zijn, dan zitten er soms wel tien charters en zegels bij elkaar.”

Ontsluiting

Maarten doet allerlei vrijwilligerswerk omdat hij door (privé-)omstandigheden geen baan heeft in zijn vak. “Ik ben hobbyfotograaf en ik fotografeer onder meer bij kleinschalige concerten, en op Oerol. Ik schrijf ook artikelen over erfgoed, bijvoorbeeld over ambachtsscholen en vakantiehuisjes op de Waddeneilanden en verder ben ik vrijwillig natuurbeheerder bij een landgoed. Het vrijwilligerswerk bij het archief is een mooie combinatie van mijn vak en mijn hobby, maar het belangrijkste is toch wel dat ik een bijdrage kan leveren aan het ontsluiten van de informatie in het archief. Iedereen kan hierdoor een akte digitaal inzien en lezen, en dat is ook nog eens beter voor het materiaal.”