Waterstraat 51 is weer een pareltje in het historische stadsbeeld
De steigers zijn weg, we mogen het weer zien, het monumentale, ‘witte’ gebouw op de hoek van de Waterstraat en Groenmarkt. Een beeldbepalend pand dat weer in oude luister is hersteld. Wat was de rol van Monumentenzorg? En van de eigenaar en initiatiefnemer? Daarvoor spraken we met Lois van Es, zij is als erfgoedadviseur van de gemeente Zutphen betrokken bij deze restauratie.
“In essentie is onze functie als erfgoedadviseur er om de initiatiefnemer te begeleiden in het gehele proces van initiatief tot en met de uitvoering, wij zorgen onder andere dat de juiste stukken op de juiste manier terechtkomen bij de Commissie RKC (onafhankelijke commissie Ruimtelijke Kwaliteit en Cultuurhistorie) zodat het goed beoordeeld kan worden.”
De steigers
De eigenaar van Waterstraat 51 wilde zijn monumentale pand restaureren met een verduurzamingscomponent. Onder andere groot onderhoud aan de buitengevel en het plaatsen van goed dun isolerend vacuümglas. Het proces begon met een startgesprek waarin de eigenaar zijn initiatief heeft gedeeld met de gemeente. In het verleden is een kleuronderzoeker al betrokken geweest bij dit pand om onderzoek te doen naar de oorspronkelijke kleurstelling van de gevel en in te zetten op een kleurreconstructie van het exterieur. De gevel was is de loop der tijd grotendeels wit geschilderd waardoor de bedoelde dieptewerking door het reliëf in de gevel niet goed meer waar te nemen was. Zonde, aangezien de rijk gedecoreerde gevel uitzonderlijk is voor Zutphense begrippen.
"Toen er deze zomer, voor de onderhoudswerkzaamheden van de gevel, een steiger rondom het pand was geplaatst lag er een kans om het onderzoek naar de oorspronkelijke kleuren van het pand een vervolg te geven. Extra aandacht voor de kleurstelling van de gevel is hier evident, dit pand is namelijk zo beeldbepalend dat een opwaardering van de gevel een enorme positieve impact zal hebben op het (beschermde) stadsgezicht”, vertelt Van Es.
Kleurverkenning
“In overleg met de huidige eigenaar is de kleuronderzoeker verder gegaan. Op verschillende plekken van de gevel, ook op de ornamenten, kon de onderzoeker achterhalen welke kleuren in de afgelopen decennia zijn aangebracht. Dit geeft een unieke inkijk in de geschiedenis van dit pand. Ook is er gebruik gemaakt van oude foto’s van het pand om contrasten te zien en is er microscopisch onderzoek gedaan. Het positieve bij deze restauratie was met name dat de eigenaar zelf ook extra inzet heeft getoond om tot dit indrukwekkende eindresultaat te komen.”
De eigenaar zelf heeft namelijk de kapotte onderdelen van een aantal terracotta sculpturen gerestaureerd en overige losse onderdelen weer vakkundig vastgezet. Vooral de gezichten zijn goed schoongemaakt en oude verflagen verwijderd. Maar ook het rotte houtwerk werd door hem vervangen met gelijkwaardig grenen hout. Dit materiaal is ook gebruikt om nieuwe tussenroedes en zijkanten te maken en waar nodig te vervangen. Ook de oude elementen die in 2023 in veiligheid gebracht waren, werden verstevigd en teruggeplaatst door de eigenaar die in dit project zowel als architect als bouwopzichter actief was.
Het resultaat
“We gaan bewust om met ons erfgoed. Op die manier willen we als Zutphen het erfgoed ‘tastbaar’ overdragen aan de volgende generatie(s). Je merkt ook dat het een onderhouden stad is, inwoners zijn betrokken en zijn ook bereid om zorg te dragen voor hun omgeving. Bij Waterstraat 51 is de oorspronkelijke kleur terug. Ook de ornamenten zijn ontdaan van alle verflagen en daardoor is elk detail ook weer duidelijk zichtbaar. Het reliëf is weer aanwezig, er zit weer diepte in. De lijsten met hun zacht contrasterende tinten, het wolvenkopje en de andere sculpturen, het is allemaal weer te aanschouwen zoals het ooit bedacht is”, rondt Lois van Es af.