Jong Gelre in Laren en Lochem

Het Historisch Genootschap Lochem-Laren-Barchem schonk in het najaar van 2020 de archieven van Jong Gelre Laren en Lochem aan het Regionaal Archief Zutphen (RAZ). Deze zijn in januari 2021 door de archivaris beschreven en de archieftoegangen zijn op de website gepubliceerd.

Oorsprong

Jong Gelre was sinds 1964 de roepnaam van de Algemene Plattelandsjongerenorganisatie in Gelderland met het hoofdkantoor in Arnhem. De oorsprong van deze vereniging ligt ruim 50 jaar eerder. Toen verenigden eerst de mannelijke en even later de vrouwelijke oud-leerlingen van het land- en tuinbouwonderwijs en het landbouwhuishoudonderwijs zich in twee bonden. Al snel ontstonden plaatselijke afdelingen van deze bonden. In 1914 werden deze ook in Laren en Lochem opgericht. In de jaren zestig telde Jong Gelre in heel Gelderland ongeveer 5000 leden. Bij de afdeling Laren waren toen zo’n 300 jongemannen en -dames tot de leeftijd van 35 jaar lid.

Doelstellingen

Elke jongere ouder dan 15 jaar, van welke religieuze overtuiging dan ook, kon lid worden van Jong Gelre. Nadrukkelijk werd gesteld dat de vereniging ook openstond voor niet-agrarische jongeren. Jong Gelre had als doel de ontwikkeling en vorming van de plattelandsjongeren te stimuleren. Zij moest, volgens een promotiefolder uit de jaren zestig, de jongeren bij elkaar brengen om een “eensgezind welvarend platteland te krijgen”. Daarvoor werden cursussen, excursies, wedstrijden en andere evenementen ter ontspanning georganiseerd.

Activiteiten

De organisatie stond open voor zowel jongens als meisjes. De aangeboden cursussen waren in het beginjaar 1964 nogal traditioneel en op sekse ingedeeld. De promotiefolder beschrijft het aanbod. Voor jongens: houtbewerking, lassen, veebeoordeling en trekkerbehendigheid. Voor meisjes: maken van kleding, woninginrichting, sjabloneren en “het maken van slaatjes”. Net als bij andere maatschappelijke organisaties verdween deze traditionele indeling gaandeweg de jaren zeventig. In de laatste jaren van de twintigste eeuw lijkt de nadruk steeds meer te liggen op vorming door ontspanning dan op vorming middels cursussen. Uit deze jaren zijn vooral de revues, zeskampen en andere sportdagen bekend.

De archieven

Hoewel beide archieven de activiteiten van Jong Gelre in Laren en Lochem aardig weergeven, verschillen ze in meerdere opzichten toch van elkaar. Het archief van Laren is wat groter en het fundament van dat archief wordt gevormd door een stevige serie bestuursstukken en jaarverslagen. Die stukken ontbreken in het kleinere en meer rommelige Lochemse archief. Wel treffen we daar enkele bijzondere fotoboeken aan met unieke foto’s. De Larense afdeling lijkt dus wat groter en zakelijker dan de Lochemse te zijn geweest. Misschien dat daarom juist in het Larense archief het dossier van de fusie tussen beide afdelingen is opgenomen?

Het Open Jongeren Werk Lochem

In de jaren 1990 loopt het aantal leden terug. Fusies volgen elkaar snel op, eerst met de Katholieke Plattelands Jongeren (KPJ), en in 2020 gaan Laren en Lochem samen met het Agrarisch Jongeren Kontakt (AJK) over in het Open Jongeren Werk Lochem (OJWL). Deze club bestaat nog steeds en afficheert zich op zijn website als “de gezelligste jongerenvereniging van Laren en omstreken”. Bloemschikken en zeskampen zijn anno 2021 vervangen door trekkertrek en pubquizzen.

Meer info:

• Archief afdeling Laren (archief 1130)
• Archief afdeling Lochem (archief 1129)
• Open Jongeren Werk Lochem

Op de foto:
In 1968 verrichtte Jong Gelre Laren een dorpsonderzoek. Hiervoor werd een grootschalige enquête gehouden. Het onderzoek resulteerde in het boek Laren in vogelvlucht. Zou het kunnen dat hier de enquêteformulieren worden verbrand?