Het archief van de familie Balfour van Burleigh

Sinds deze maand staat de inventaris van de familie Balfour van Burleigh op onze website. Een familienaam die klinkt als een klok en velen nieuwsgierig maakt. Inderdaad heeft de naam te maken met de uitgebreide Schotse familie Balfour waarvan de stamvader Siward Balfour in de elfde eeuw een hoge positie in het Schotse landsbestuur innam.

Het Zutphense archief van deze familie begint bij David Balfour. Hij moet geboren zijn omstreeks het jaar 1580. Hij was de zoon van James Balfour, lord of Pittendreich, en Margaret Balfour, barones van Burleigh and Balgarvie. Zoals zoveel Schotten was David Balfour door de jonge Nederlandse republiek aangetrokken om het land te verdedigen tegen de Spanjaarden. Hij schopte het tot kolonel van de Schotse Brigade en later werd hij commandant van garnizoensstad Bergen op Zoom. Door zijn huwelijk met Anna Bacx in 1607 ontstond er een Nederlandse tak die tot de dag van vandaag bestaat. De familienamenbank telde anno 2007 nog steeds 33 naamdragers Balfour van Burleigh.

Van Burleigh toegevoegd

James Michael Balfour, zoon van David en Anna, werd in november 1611 in Bergen op Zoom geboren. In navolging van zijn vader werd hij officier bij de Schotse Brigade. Hij sneuvelde in Luik, 32 jaar oud, maar hij had wel een zoon die ook weer officier werd. Dit verhaal herhaalt zich nog enkele keren. De naam Balfour is dan al een bekende naam in de omgeving van Bergen op Zoom en Zierikzee. De militaire Balfours trouwen met vermogende en invloedrijke burgerlijke families.

Inmiddels zijn we aangekomen in de Franse Tijd. Als Johan Adriaan Balfour de kant van de patriotten kiest, moeten hij en zijn vrouw vluchten. Hun zoon Patrick werd geboren in januari 1784 op kasteel Dorenburg bij het Pruisische Grefrath (niet ver van Venlo). Met deze Patrick doet sinds 1811 de naam Balfour van Burleigh zijn intrede. Omdat de tak van zijn verre voorouder Balfour van Burleigh dreigde uit te sterven, werd hem toestemming verleend om deze naam aan te nemen.

Relatie met Zutphen

Over deze Patrick Balfour van Burleigh valt een heel boek te schrijven. Van Grefrath gaat hij naar Noord-Frankrijk. Daar sterft zijn vader in 1793 tijdens een veldslag bij Rinselles en leeft hij met zijn moeder in Sint-Omaars (Saint-Omer) in ballingschap. Als militair was Patrick verbonden aan het West-Indisch Leger en nam hij onder Napoleon deel aan de tocht naar Rusland. Daarna was hij commandant van een bataljon Jagers in Suriname en was hij actief in Curaçao. Zijn oude dag sleet hij in de Laarstraat in Zutphen.

Dit is het eerste, kleine verband van de familie met Zutphen. Andere verbanden betreffen kleinzoon Louis Henri die in 1877 werd aangesteld als commies der posterijen in Zutphen en achterkleinzoon Cecil die in 1883 in onze stad werd geboren. Verder speelt de familiegeschiedenis zich vooral elders af. Dat het archief nu in Zutphen ligt, is te danken aan het feit dat de voormalige burgemeester van Vorden, E. Kamerling, aangetrouwd was met de familie Balfour van Burleigh en in Zutphen een goede archiefbewaarplaats vond.

Het archief

Het archief is een mix van genealogische aantekeningen en afschriften, authentieke documenten en veel foto’s waaronder enkele daguerreotypen uit het midden van de negentiende eeuw. Die authentieke archiefstukken bestaan uit stapels persoonlijke brieven (vooral van de latere generaties) maar ook zakelijke stukken als aanstellingsbrieven en koopakten. Bijzonder zijn de stukken die de suikerplantage Meerzorg in Suriname betreffen. Via de aangetrouwde familie Cantzlaar zitten er in het archief documenten over Demerary, tot 1815 een Nederlandse kolonie, nu onderdeel van Guyana. Deze documenten zijn vooral van familiale aard of betreffen de verdeling van de aandelen. Gegevens over slavernij zijn er niet in terug te vinden – hoogstens tussen de handgeschreven regels door.

De inventaris kunt u digitaal raadplegen. De archiefstukken zelf zijn alleen in de studiezaal van het Regionaal Archief Zutphen in te zien.

Afbeelding bovenaan:
Door de stationering van Patrick Balfour van Burleigh in Suriname en zijn huwelijk met Henriette Changuion komt de familie in bezit van aandelen in suikerplantages. Deze afbeelding komt uit het boekje Voyage fait a Demerary et a Surinam (1831) dat in het familiearchief zit (inv.nr. 452).

Foto onder:
In het archief Balfour van Burleigh zitten talrijke portretfoto’s van aangehuwde familieleden uit binnen- en buitenland. Op de foto zien we Madeleine uit het Duitse, adellijke geslacht Von Favrat (inv.nr. 643).