Burgemeester Wimar Jaeger ontvangt eerste exemplaar Zutphens Erfgoedpublicaties 2: Tegen de Duitse leugens
Burgemeester Wimar Jaeger ontving deze week het eerste exemplaar van Tegen de Duitse leugens, De illegale pers in Zutphen, 1940-1945. Onderzoeker en schrijver Menno Tamminga overhandigde hem dit op een belangrijke plek: bij het monument voor de gefusilleerde verzetshelden op de IJsselkade. Tegen de Duitse leugens is het tweede deel van in de serie Zutphense Erfgoedpublicaties van het Erfgoedcentrum Zutphen.
In het boek beschrijft Menno Tamminga – oud-journalist van NRC en Zutphenaar - het nog niet eerder vertelde verhaal over de illegale pers in de stad tijdens de Tweede Wereldoorlog. In die periode konden kranten en tijdschriften alleen blijven verschijnen als ze de aanwijzingen van de bezetter volgden. Dat betekende dat uitsluitend nog pro-Duitse berichtgeving kon worden afgedrukt. In reactie op de Duitse censuur en aangemoedigd door geallieerde overwinningen kwamen er na 1942 in Nederland steeds meer illegale bladen. Sommige riepen op tot verzet, spraken hun lezers moed in en schreven al over de toekomst na de bevrijding. Andere brachten hoofdzakelijk frontnieuws en Oranje-nieuws, zoals ze dat oppikten door clandestien te luisteren naar de BBC en Radio Oranje.
Waardevolle aanvulling op verhaal van Zutphen
Tamminga deed diepgaand onderzoek naar de illegale kranten die in Zutphen verschenen en de contacten die de makers er van hadden met de (gewapende) illegaliteit. Het resultaat zoals hij dat beschrijft in dit boek is een waardevolle aanvulling op de geschiedschrijving van Zutphen.
Een belangrijk hoofdstuk is gewijd aan De Frontloupe, een illegaal krantje waarvan alle nummers worden bewaard in het Regionaal Archief Zutphen. Behalve aan De Frontloupe besteedt Tamminga aandacht aan Het Parool, De Waarheid en Trouw, drie landelijke kranten die ook in Zutphen verschenen.
Relevant voor vandaag
Met deze publicatie heeft de auteur niet alleen een lacune in de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog in Zutphen opgevuld, maar ook een monument voor de dappere mannen en vrouwen opgericht van wie er acht hun activiteiten tegen de Duitse leugens met de dood moesten bekopen. Enkele nazaten van de mensen in het boek waren bij de presentatie. Zij werden door Tamminga meegenomen op een wandeling door de stad langs locaties die belangrijk waren voor de illegale pers op de Houtmarkt en de Barlheze. Burgemeester Jaeger greep de gelegenheid aan om het belang van de vrije pers te onderstrepen: “We moeten het boek niet alleen vanuit een geschiedkundig oogpunt bekijken, maar ook vanuit de relevantie van vandaag. Met zijn allen hebben we de verantwoordelijkheid om de media en dus de pers alle vrijheid te geven omdat dat de enige garantie is voor een gezonde democratie. Dat betekent ook dat ik vind dat dit boek dus niet alleen de geschiedenis ontsluit maar ook een oproep is dat we in Zutphen, lokaal, ook goed zorgen voor onze lokale media. Zeker in een tijd waarin die lokale media het niet zo makkelijk heeft, is het van het grootste belang dat we de waarschuwing die we vanuit het verleden hebben gehad in onze oren knopen en misschien wel in de komende jaren ook vanuit de gemeente moeten kijken wat er kan gebeuren en wat er gedaan kan worden om die media geheel en al onafhankelijk maar wel lokaal te verstevigen.”
Nu te koop
Tegen de Duitse leugens, De illegale pers in Zutphen, 1940-1945 door Menno Tamminga is te koop in de boekwinkels in Zutphen en Warnsveld en in de studiezaal van het Regionaal Archief Zutphen (Spiegelstraat 13) voor 19,50 euro. ISBN/EAN 9789491950919. Deel 2 in de reeks Zutphense Erfgoedpublicaties. Uitgever: Erfgoedcentrum Zutphen, november 2023.
Fotografie Jolanda van Velzen